برای انتقال دور و گشتاور تولیدی موتور به چرخ های محرک از مجموعه قطعات یا مکانیزم هایی استفاده می شود که به آن ها سیستم انتقال قدرت گفته می شود. این سیستم در حین انتقال توان موتور به چرخ های محرک، دارای وظایف مختلفی می باشد، که در زیر به شرح این وظایف می پردازیم.

وظایف سیستم انتقال قدرت

۱-سیستم انتقال قدرت باید توانایی قطع و وصل انتقال توان بین موتور و گیربکس (جعبه دنده) را انجام دهد که این وظیفه بر عهده ی سیستم کلاچ می باشد.

۲-سیستم انتقال قدرت باید دور و گشتاور خروجی موتور را متناسب با شرایط رانندگی، تغییر و به چرخ های محرک خودرو منتقل کند که این عمل توسط جعبه دنده و دیفرانسیل صورت می پذیرد.

۳-چرخ های محرک خودرو، با توجه به دور ورودی یکسان به آنها، باید بتوانند دورهای متفاوتی، بنابر شرایط اصطکاک جاده و حرکت در مسیر پیچ جاده، داشته باشند و این یکی از وظایف سیستم دیفرانسیل می باشد.

ترتیب قطعات در سیستم انتقال قدرت

ترتیب قرار گیری قطعات در سیستم انتقال قدرت، به طور کلی به صورت زیر است:

۱-سیستم کلاچ

۲-جهبه دنده(گیربکس)

۳-جعبه دندة کمک، که فقط برای خودرو های چهار چرخ محرک مورد استفاده قرار می گیرد

۴-میل گاردان، فقط برای خودرو های محرک عقب و چهار چرخ محرک

۵-دیفرانسیل

۶-پلوس ها

۷-چرخ های محرک

انواع سیستم انتقال قدرت

به طور کلی سیستم انتقال قدرت با توجه به اینکه توان موتور را به کدام یک از چرخ های خودرو انتقال دهد، به ۳ دسته ی محرک جلو، محرک عقب و چهار چرخ محرک تقسیم می شود.

سیستم انتقال قدرت محرک جلو

 

در  برخی از خودروهای سواری از این طرح انتقال قدرت استفاده می شود. در این سیستم موتور و جعبه دنده به صورت عرضی در خودرو قرار گرفته و توان موتور به چرخ های جلوی خودرو منتقل می شود و به همین دلیل به این سیستم، محرک جلو گفته می شود و دارای مزایا و معایبی می باشد که در زیر به شرح آن ها می پردازیم.

مزایا محرک جلو

۱- به دلیل فرمان پذیر بودن چرخ های محرک، کنترل و هدایت خودرو مخصوصاً در جاده های لغزنده بهتر و ایمن تر صورت می گیرد.

۲- به دلیل کاهش مسیر انتقال قدرت در این سیستم، اتلاف انرژی کاهش می یابد.

۳- در طرح محرک جلو، به دلیل هم راستا بودن موتور با محور انتقال توان به چرخ های محرک، در دیفرانسیل از چرخ دنده های ساده تر استفاده می شود و به همین دلیل هزینه کاهش یافته و تعمیرات نیز آسان تر انجام می شود.

۴- در این طرح با حذف میل گاردان مسیر انتقال قدرت کوتاه تر می شود که علاوه بر کاهش وزن خودرو، ارتعاشات میل گاردان حذف می گردد؛ که به همین دلیل آن راحتی سرنشینان افزایش و استهلاک قطعات کاهش می یابد.

معایب محرک جلو

۱-به دلیل قرار گرفتن موتور و سیستم انتقال قدرت در قسمت جلوی خودرو، فضای مناسبی برای قرار گرفتن سیستم تعلیق و فرمان وجود ندارد، در نتیجه محدودیت هایی برای طراحی ایجاد می کند.

۲-در این طرح هنگام شتاب گیری مقداری از بار عمودی چرخ های جلو کاهش می یابد و به چرخ های عقب منتقل می شود و به همین دلیل شتاب گیری خودروی محرک جلو نسبت به خودروی محرک عقب مقداری کمتر است.

سیستم انتقال قدرت محرک عقب

چنانچه توان موتور به چرخ های عقب خودرو منتقل شود، خودرو را محرک عقب می نامند. در این نوع سیستم موتور و گیربکس به صورت طولی در خودرو قرار می گیرند. این طرح دارای مزایا و معایبی می‌باشد که در زیر به آن اشاره می شود.

مزایا محرک عقب

۱-توزیع وزن مناسب روی چرخ های جلو و عقب

۲-در این طرح انتقال قدرت، هنگام شتاب گیری خودرو، مقداری از بار عمودی از چرخ های جلو کاسته، و به چرخ های عقب منتقل می شود. به همین دلیل نیروی اصطکاک بین چرخ ها و زمین افزایش یافته و باعث شتاب گیری بهتر خودرو می شود.

۳- در این طرح فضای مناسبی برای قرار گیری سیستم تعلیق و فرمان در چرخ های جلو وجود دارد.

معایب محرک عقب

۱-به خاطر وجود میل گاردان و دیفرانسیل در اکسل عقب خودرو، خط انتقال قدرت طولانی شده و علاوه بر افزایش وزن خودرو باعث افزایش مصرف سوخت می شود.

۲- به علت وجود تونل میل گاردان و خط انتقال قدرت در زیر بدنه طولی خودرو علاوه بر کاهش فضای سرنشینان، راحتی آنها نیز کاهش می یابد.

۳- به دلیل افزایش مسیر انتقال قدرت و استفاده از چرخ دنده های مخروطی در اکسل عقب، هزینه تولید و تنظیم آن نیز افزایش می یابد.

سیستم انتقال قدرت چهار چرخ محرک

هر زمان که توان موتور به هر چهار چرخ خودرو منتقل شود، خودرو را چهار چرخ محرک می نامند.

این طرح انتقال توان، مزایای خودروهای محرک جلو و محرک عقب را با هم یکجا دارد.

معایب چهار چرخ محرک

۱-وزن بالا

۲- افزایش تعداد قطعات

۳- هزینه بالای طراحی و تولید

۴- نگهداری و تعمیر با هزینه بالا

۵- مصرف سوخت بالاتر