خرابی سنسور ناک باعث ایجاد کد خطای ناک در ECU می شود و علاوه بر آن برخی عوامل مانند نسبت تراکم بالا، آوانس جرقه زیاد، پایین بودن و بی‌کیفیت بودن سوخت و … نیز باعث ایجاد ضربه زنی یا به اصطلاح ناک در موتور می شوند. در واقع ضربه زنی یا ناک ناشی از ایجاد احتراق ناقص و خودسوزی می باشد و باعث آسیب دیدن قطعات موتور می‌شود.

در گذشته با استفاده از سرب موجود در بنزین، تا حدودی ضربه زنی را کنترل می کردند ولی امروزه به علت سمی بودن سرب و عدم استفاده از آن در بنزین، این وظیفه بر عهدۀ سنسور ناک می باشد.

قطعات سنسور ناک یا ضربه

این سنسور از قطعاتی همچون: ترمینال های سنسور، بدنه، پیچ اتصال سنسور به بلوکه سیلندر، مهره داخلی، واشر، جرم نوسان کننده، عضو پیزو الکتریک سرامیکی، فلانچ داخلی و غیره تشکیل می‌شود.

نحوۀ عملکرد سنسور ناک

عملی ترین روش کاهش ناک یا ضربه زنی این است که مقدار آوانس جرقه را کمتر کرد ولی اگر آوانس جرقه به مقدار ثابتی کاهش یابد، مصرف سوخت موتورو آلودگی افزایش خواهد یافت.

روش مناسب تر جهت کاهش ضربه زنی، کنترل مداربسته آن می باشد؛ بدین ترتیب که سنسور از نوع پیزوالکتریک سرامیکی، بر روی بلوکه سیلندر بسته می‌شود. در لاتین به این سنسور، Knock Sensor (KS) اطلاق می شود. هنگامی که شتاب های ناخواسته به بلوکه سیلندر اعمال شود، این شتاب ها باعث به نوسان در آمدن جرم نوسان کننده می شوند. با نوسان جرم، ضرباتی به عضو پیزوالکتریک اعمال شده و بنابراین سیگنال ولتاژ تولید می‌کند؛ در این صورت مقدار ضربه زنی به صورت سیگنال ولتاژ دائماً به واحد کنترل الکترونیکی گزارش می شود و واحد کنترل نیز، تایمینگ درخت را کنترل می کند.

ECU چگونه ناک را کاهش می دهد

هنگامی که مقدار ضربه زنی افزایش یابد، واحد کنترل، میزان آوانس جرقه را کاهش داده و یا حتی آن را ریتارد می کند و بنابراین ضربه زنی کاهش می یابد؛ هنگامی که ضربه زنی کاهش یابد، واحد کنترل، مقدار آوانس جرقه را در حد مجاز تنظیم می‌کند، از این رو مصرف سوخت، آلودگی و ضربه زنی موتور به صورت حلقه بسته و بهینه کنترل می شود.

واحد کنترل الکترونیکی، در جهت بهبود و کاهش ضربه زنی موتور، با توجه به بازخورد سنسور ضربه از طریق کنترل تایمینگ کویل دوبل، آوانس جرقه را تغییر می دهد؛ و در صورت خرابی سنسور ناک خطای ضربه زنی به صورت دائم به ECU گزارش می شود و موتور با تنش زیاد کار میکنه.

نکته: معمولاً در موتورهایی که شش سیلندر یا بیشتر دارند از دو سنسور ضربه زنی جهت کنترل بهتر ضربه زنی موتور استفاده می شود.

علائم خرابی سنسور ناک

در صورت خرابی این سنسور، کوبش و ضربه موتور بیشتر شده و موتور مانند زمانی که به خودرو دنده مرده داده شود به لرزش می‌افتد، و در بدترین حالت امکان آسیب به قطعات مکانیکی موتور وجود دارد. خیلی از مواقع خراب شدن این سنسور باعث روشن شدن چراغ چک هم می شود. روش مناسب جهت آزمایش و بررسی این سنسور استفاده از دستگاه دیاگ می باشد، ولی قبل از بررسی با دستگاه عیب یاب، یک مرتبه گشتاور پیچ سنسور ناک را با استفاده از ترک متر اندازه گیری کنید و با عددی که در دفترچه تعمیرات خودرو آمده است بررسی کنید؛ گاهی اوقات بعد از تعمیر موتور، بعضی از تعمیرکاران ناشی تا جایی که می توانند این پیچ را سفت می کنند و همین موضوع باعث عملکرد بد این سنسور می شود.

نکته: این سنسور معمولا با گشتاور ۲.۲ کیلوگرم متر بسته می‌شود.

محل نصب سنسور

در یک موتور چهار سیلندر، این سنسور بر روی بلوکۀ سیلندر، مابین سیلندر ۲ و ۳  نصب می گردد.

روند عیب یابی در صورت دیدن خطای سنسور ناک

در صورت مشاهده ی کد خطای ضربه زنی یا ناک قبل از تعویض سنسور باید عوامل متعددی بررسی شود که به ترتیب در زیر، این موارد را ذکر می نماییم.

• ابتدا گشتاور پیچ سنسور ناک را بررسی کنید.
• اگر گشتاور پیچ سنسور ناک مناسب بود باید شیم یا فیلر سوپاپ ها را بررسی کنید.
• در صورت صحیح بودن شیم یا فیلر سوپاپ ها، تایم موتور را بررسی کنید.
• اگرتایم درست بود، سیم کشی را بررسی کنید.
• اگر هیچ کدام از موارد بالا مشکلی نداشتند و سالم بودند، خرابی سنسور ناک باعث ایجاد این کد خطا می شود.

برای یادگیری کامل نحوه عملکرد، تست و عیب یابی کلیه قطعات سیستم سوخت رسانی می توانید از طریق این لینک پکیج عیب یابی حرفه ای سیستم سوخت رسانی کارخان را تهیه کنید.