تفاوت سنسور مپ و سنسور مف

در دنیای خودروهای مدرن، سنسورها نقش حیاتی در افزایش بازدهی موتور و بهینه‌سازی مصرف سوخت ایفا می‌کنند. از میان سنسورهای مختلفی که در خودروها استفاده می‌شوند، دو سنسور مپ (MAP) و سنسور مف (MAF) اهمیت ویژه‌ای دارند. این دو سنسور اطلاعات لازم را برای تنظیم نسبت سوخت و هوا به واحد کنترل الکترونیکی (ECU) ارسال می‌کنند. در این مقاله به بررسی تفاوت‌های اساسی، محل قرارگیری، عملکرد و علائم خرابی این دو سنسور می‌پردازیم.

سنسور مپ MAP چیست و چگونه کار می‌کند؟

سنسور مپ (Manifold Absolute Pressure Sensor)، فشار مطلق هوای منیفولد هوا (ورودی) را اندازه‌گیری می‌کند. این فشار می‌تواند تحت تاثیر باز و بسته شدن دریچه گاز یا فشار توربو شارژر قرار گیرد. سنسور مپ این اطلاعات را به‌صورت سیگنال الکتریکی به ECU ارسال می‌کند و ECU بر اساس آن، میزان تزریق سوخت را تنظیم و دستور پاشش سوخت را صادر می‌کند.

محل قرارگیری سنسور مپ

از آنجایی که سنسور مپ باید صرفا فشار هوای منیفولد را اندازه‌گیری کند، طبیعتا بر روی منیفولد ورودی نصب می‌شود، چرا که این بخش مستقیماً تحت تاثیر تغییرات فشار هوای ورودی قرار دارد. در خودروهای توربوشارژ، سنسور مپ می‌تواند فشار بالای ناشی از توربو را نیز به‌خوبی اندازه‌گیری کند.

مزایای سنسور مپ

• طول عمر بالا و قابل اطمینان:
  به دلیل طراحی ساده، مپ سنسورها، به ندرت دچار خرابی می‌شوند.
• قیمت کمتر:
  عموما قیمت سنسور مپ، از سنسور مف پایین‌تر بوده و هزینه نگهداری را پایین می‌آورد.
• عملکرد بی‌نظیر در خودروهای توربو شارژ:
  این سنسور توانایی قابل قبولی در اندازه‌گیری فشار منیفولد، در فشار هوای بالای توربو را دارد.

معایب سنسور مپ

• عدم اندازه‌گیری حجم هوا:
  سنسور مپ حجم هوا را به‌طور مستقیم اندازه نمی‌گیرد، بنابراین ممکن است دقت کمتری در شرایط خاص داشته باشد.
• نیاز به تنظیم دقیق ECU:
  برای عملکرد بهینه، باید به طور دقیق کالیبره یا ای‌سی‌یو تنظیم شود.

سنسور مف MAF چیست و چه وظیفه‌ای دارد؟

سنسور مف (Mass Air Flow Sensor) میزان هوای ورودی به موتور را به‌طور مستقیم اندازه‌گیری می‌کند. این سنسور از یک سیم داغ (ترجمه فارسی) یا فیلم داغ استفاده می‌کند که با عبور جریان هوا، دمای آن تغییر می‌کند. ECU از این اطلاعات برای تنظیم نسبت سوخت و هوا استفاده می‌کند.

محل قرارگیری سنسور مف

سنسور مف معمولاً روی Air Box یا بین فیلتر هوا و دریچه گاز و قبل از منیفولد هوا نصب می‌شود. این موقعیت به سنسور اجازه می‌دهد جریان هوای تصفیه‌شده و تمیز را اندازه‌گیری کند، پیش از اینکه تحت تاثیر آلودگی‌های داخلی موتور قرار گیرد.

مزایای سنسور مف

• دقت بسیار بالا در اندازه‌گیری جریان هوا:
  مف سنسور، به طور اختصاصی میزان جریان هوای ورودی را اندازه‌گیری می‌کند و اطلاعات دریافتی را جهت ارزیابی و برنامه‌ریزی به ECU منتقل می‌کند.
• بهبود مصرف سوخت:
  به دلیل دقت بسیار بالا در اندازه‌گیری، طبیعتا اطلاعات درستی به کامپیوتر خودرو می‌رساند و مصرف سوخت، بهینه‌تر می‌شود.
• عملکرد بی‌نقص:
  با توجه به دقت بالا و محل قرارگیری مناسب، نسبت به سنسور مپ، عملکرد بهتری نشان می‌دهد.

معایب سنسور مف

• حساسیت بالا:
  به دلیل استفاده از عناصر حرارتی حساس، نسبت به سنسور مپ، با قرارگیری در معرض آلودگی‌ها، سریع‌تر دچار اختلال می‌شود.
• قیمت بیشتر:
  به دلیل پیچیدگی ساختار، این قطعه قیمت بالاتری دارد.
• ضعف در خودروهای توربو شارژ:
  سنسورهای مف، معمولا در خودروهایی که از سیستم توربو شارژر بهره می‌برند، به دلیل عملکرد نسبتا ضعیف، استفاده نمی‌شوند.

تفاوت‌های اساسی سنسور مپ و سنسور مف

با مشاهده جدول زیر می‌توانید تفاوت‌های کلیدی سنسور مپ و سنسور مف را در یک نگاه بیابید:

علائم خرابی سنسور

علائم خرابی سنسور مپ:

• افزایش مصرف سوخت: خرابی سنسور کپ باعث می‌شود ECU مقدار پاشش سوخت را نادرست تنظیم کند.
• کاهش قدرت موتور: به دلیل اندازه‌گیری نادرست فشار هوا، راندمان موتور کاهش می‌یابد یا کارکرد موتور نامنظم می‌شود.
• روشن شدن چراغ چک: در برخی خودروها، خرابی سنسور مپ منجر به روشن شدن چراغ چک می‌شود ویا اخطارهایی از قبیل فشار هوای ورودی، فشار هوای منیفولد یا دمای هوای ورودی را در دستگاه دیاگ نشان می‌دهد.

علائم خرابی سنسور مف:

• افزایش مصرف سوخت: خرابی سنسور مف منجر به تزریق بیش از حد سوخت به موتور می‌شود.
• لرزش موتور در حالت بی‌بار: به دلیل ارسال اطلاعات نادرست از جریان هوا، موتور دچار لرزش می‌شود.
• کاهش شتاب خودرو: خرابی سنسور مف می‌تواند منجر به کاهش شتاب خودرو شود.

تکنولوژی کدام یک جدیدتر است؟ سنسور مپ یا سنسور مف

به طور کلی، تکنولوژی سنسور مف (MAF) جدیدتر و پیچیده‌تر از سنسور مپ (MAP) است. سنسور مف با استفاده از فناوری فیلم داغ یا Vane – Hot Wire قادر است به‌طور مستقیم جریان هوای ورودی به موتور را اندازه‌گیری کند. این روش اندازه‌گیری دقیق‌تر و پیشرفته‌تر بوده و اطلاعات کامل‌تری به واحد کنترل موتور (ECU) ارسال می‌کند.

در مقابل، سنسور مپ تکنولوژی ساده‌تر و قدیمی‌تری دارد و به جای اندازه‌گیری حجم هوا، از فشار هوای مطلق در منیفولد ورودی استفاده می‌کند تا میزان جریان هوا را به‌طور غیرمستقیم محاسبه کند.

نحوه نگهداری و تمیز کردن سنسور مپ و سنسور مف

• برای تمیز کردن سنسور مپ، از اسپری تمیزکننده سنسور استفاده کنید و به‌آرامی آن را تمیز کنید. بهتر است این کار را به طور منظم انجام دهید تا از عملکرد صحیح سنسور اطمینان حاصل کنید.
• سنسور مف نیاز به تمیزکاری دقیق‌تری دارد، زیرا عناصر حرارتی آن بسیار حساس هستند. حتما استفاده از اسپری مخصوص سنسور مف توصیه می‌شود. دقت کنید که از اسپری‌ها و مواد خشن استفاده نکنید چراکه ممکن است به سنسور آسیب برساند.

سوالات متداول پیرامون سنسور مپ و سنسور مف

1. آیا روی خودروهای توربوشارژ از سنسور مف (MAF) استفاده نمی‌شود؟
   به طور معمول، در خودروهای توربوشارژ استفاده از سنسور مپ (MAP) رایج‌تر است. دلیل اصلی این انتخاب به ویژگی‌های خاص توربوشارژرها برمی‌گردد:
   -توربوشارژرها فشار هوای ورودی را به شدت افزایش می‌دهند و این تغییرات فشار در منیفولد ورودی نیاز به اندازه‌گیری دقیق دارد، سنسور مپ می‌تواند این تغییرات را بهتر اندازه‌گیری کند.
   -اگرچه که سنسور مف در اندازه‌گیری حجم جریان هوا بسیار دقیق است اما در موتورهای پرخوران که فشار هوا به سرعت تغییر می‌کند، دقت سنسور مف کاهش می‌یابد و اطلاعات نادرستی به ECU ارسال می‌کند.
   البته در خودروهای توربوشارژ قدیمی ممکن است به جای سنسور مپ، سنسور مف دیده شود اما در مدل‌های جدیدتر، سنسور مپ یا حتی ترکیب هردو سنسور رایج‌تر شده است.
2. کدام مدل خودروها بیشتر از سنسور مف (MAF) استفاده می‌کنند؟
   سنسور مف، به طور گسترده در خودروهایی استفاده می‌شود که جریان هوای ورودی یکنواخت و پایدارتری دارند. این سنسور به وفور در خودروهای ژاپنی مثل تویوتا کرولا، هوندا سیویک و مزدا 3 دیده می‌شود. (سدان‌های خانوادگی و تنفس طبیعی)
3. کدام مدل خودروها بیشتر از سنسور مپ (MAP Sensor) استفاده می‌کنند؟
   با گسترش استفاده از سیستم‌های پرخوران مثل توربوشارژ، بیشتر خودروسازها به سمت استفاده از سنسورهای مپ رفته‌اند. گلف GTi، بی ام و سری 3 توربو از گذشته سنسور مپ داشتند و در مواردی، به صورت ترکیبی از دو سنسور استفاده می‌کنند. خودروهای آفرودی نیز به دلیل تغییرات سریع فشار هوا، عموما از همین سنسور استفاده می‌کنند. تقریبا تمام خودروهای ایرانی انژکتوری نیز، از سنسور مپ استفاده می‌کنند.
4. چرا سنسور مف (MAF Sensor) تکنولوژی جدیدتری محسوب می‌شود؟
   ●دقت بالاتر: سنسور مف جریان هوا را به طور مستقیم و لحظه‌ای اندازه‌گیری می‌کند و اطلاعات دقیق‌تری برای تنظیم نسبت سوخت و هوا ارسال می‌کند. در مقابل سنسور مپ، صرفا فشار هوا را اندازه‌گیری و حجم هوا را به طور غیرمستقیم محاسبه می‌کند.
   ●مکانیزم پیشرفته: سنسور مپ از یک دیافراگم حسگر فشار بهره می‌برد که حساسیتی در مقابل جریان هوا ندارد.
5. چرا هنوز سنسور مپ استفاده می‌شود؟
   سادگی، قیمت کمتر و مقاومت بیشتر در شرایط سخت، دلیل محبوبیت و استفاده از این سنسور، در دنیای امروز خودروهای مدرن است. البته آخرین نسل این سنسورها به صورت ترکیبی (Combined MAP and MAF sensors) بوده و با اندازه‌گیری فشار و جریان هوا، به بالاتر رفتن راندمان موتور خودروها کمک اساسی کرده است.